Lukarny dachowe – montaż, rodzaje, koszt budowy

21 września 2021

Rodzaj zastosowanych okien na poddaszu ma kluczowy wpływ na jego właściwe doświetlenie. W ostatnim czasie coraz więcej architektów decyduje się na wybór lukarn zamiast zwykłych okien dachowych, dlatego w poniższym artykule skupimy się na szczegółowym omówieniu nadbudówek na dachu.

Skontaktuj się z nami

Potrzebujesz wsparcia w wyborze okien?

Skorzystaj z doświadczenia naszych ekspertów i dobierz okna do Twojego projektu

Skontaktuj się z nami

Lukarna – co to jest? Historia i definicja lukarny

Lukarna to niewielka nadbudówka z oknem na dachu, której głównym zadaniem jest właściwe doświetlenie wnętrza. Jej pierwsze architektoniczne korzenie możemy odnaleźć w budowlach gotyckich, gdzie dość często była używana jako element ozdobny pałaców, kamienic czy budynków świeckich. W XIV wieku lukarny miały najczęściej wysoce dekoracyjny charakter i nierzadko otoczone były ozdobnym obramieniem przestawiającym m.in. płaskorzeźby. Największą popularność zyskały jednak w epoce baroku, w której to były charakterystycznymi elementami mansardowych dachów kamienic oraz pałaców.

 

W Polsce lukarny są bardzo popularne na południu kraju, a w szczególności na Śląsku. Są one charakterystycznym elementem architektury manierystycznej wywodzącej się z Włoch. Lukarny dachowe zdobiły domy szlachty oraz osób świeckich, jednak wraz ze wzrostem liczby ludności, ich funkcjonalność została dostrzeżona przez mieszczaństwo i chłopstwo, które coraz częściej musiało przerabiać strychy na powierzchnie użytkowe. Wiejskie lukarny miały jednak prosty charakter i najczęściej były pokryte trzciną bądź strzechą.

 

Na szczególną popularność lukarn na Śląsku duży wpływ miała ludność niemiecka. Co ciekawe, do tej pory wśród Hanysów popularne jest niemieckie określenie lukarn typu wolne oko jako lukarny nietoperzowe. Nietoperzowe lukarny lub podłużne lukarny są częstym elementem dachowym wielu wiejskich domów na Śląsku. Ich styl nawiązuje jednak bardziej do architektury XIX wieku, w którym to zaczęły przebierać mniej ozdobne formy.

 

Lukarny dachowe – montaż

Poziom skomplikowania konstrukcji lukarny zależy od jej kształtu i wielkości. Im większa lukarna, tym bardziej skomplikowana konstrukcja dachu – typowa składa się ze ściany frontowej, ścian bocznych oraz dachu.

 

Mniejsze lukarny przeważnie nie wymagają ingerencji w budowę dachu głównego. Najczęściej wykonywane są z drewna, które dodatkowo może być wzmocnione wodoodporną sklejką. Drewniany szkielet małej lukarny mocowany jest na dachu za pomocą krokwi, a część ramy frontowej szkieletu mocowana jest do murłaty, która przenosi obciążenie z dachu na ściany budynku.

 

W przypadku większych lukarn, czyli takich, których szerokość przekracza rozstaw krokwi dachu głównego, najczęściej niezbędna jest modyfikacja w konstrukcji dachu. W tym celu należy przeciąć dwie lub trzy krokwie, które następnie łączymy z nienaruszonymi krokwiami na krawędziach, za pomocą wymianów. Najczęściej trzeba wzmocnić także zewnętrzne krokwie dodatkowymi belkami za pomocą stalowych kątowników, które zapewnią większą odporność konstrukcji.

Lukarny – rodzaje

Lukarny można podzielić ze względu na różne budowy ich konstrukcji. Biorąc pod uwagę liczbę połaci, lukarny dachowe dzielimy na: jednospadowe, dwuspadowe oraz trójspadowe. Na dalszy podział ma natomiast wpływ rodzaj bryły oraz kąt nachylenia do dachu.

Lukarny szczytowe

Jest to najbardziej popularna lukarna wśród polskich domów. Jej kąt nachylenia jest równy kątowi połaci dachu głównego. Konstrukcja jest dość prosta, dlatego jest to także jeden z najtańszych rodzajów. Dobrze doświetla pomieszczenia.

Lukarny jednospadowe

Najprostsza ze względów konstrukcyjnych. Składa się z jednej połaci o stałym nachyleniu, które jest z reguły różne od kąta nachylenia dachu. Pochylenie dachu lukarny może wynosić od 0 stopni. Z reguły podczas jej montażu wymagane są dodatkowe uszczelnienia między połacią dachu.

Lukarna pulpitowa

Najczęściej stosowana przy dużych kątach nachylenia dachu głównego. Jej prosta konstrukcja nie wymaga dużych nakładów finansowych. Bardzo często występuje jako lukarna z balkonem.

Lukarny dwuspadowe

Ten rodzaj lukarny nadaje się zarówno do dachów o dużym, jak i średnim spadku. Dwuspadowe lukarny najczęściej nie przekraczają szerokości jednego metra, gdyż szeroka ściana frontowa wymaga także zbudowania szerokiego dachu, co niezbyt dobrze wygląda na większości domów.

Lukarna trójkątna

Konstrukcja lukarny pozbawiona jest ścian bocznych, gdyż zastępuje je dwuspadowy dach. Najczęściej ma niewielki otwór okienny, dlatego chętnie wykorzystywana jest do doświetlenia łazienki czy toalety.

Lukarna szpiczasta

Wygląda analogicznie do lukarny trójkątnej, jednak jest zdecydowanie wyższa, dlatego lepiej radzi sobie z doświetleniem poddasza.

Lukarny trójspadowe

Lukarna trójspadowa najczęściej stosowana jest przy dachach o niewielkich kątach nachylenia. Zapewnia bardzo dobre doświetlenie wnętrza. Dość często wykorzystywana jest w aranżacjach zewnętrznych architektury dworkowej oraz willowej. Ich konstrukcja jest znacznie trudniejsza do wykonania, dlatego jej koszt jest zdecydowanie wyższy niż np. lukarny jednospadowej.

Lukarna trapezowa

Jej kształt dość mocno przypomina lukarnę płaską, jednak jej dach składa się z trzech połaci – dwóch bocznych oraz jednej płaskiej.

Lukarna panoramiczna

Przyciągająca wzrok lukarna, która posiada okna na frontowej i dwóch bocznych ścianach. Podobnie do trapezowej, jest to rodzaj lukarny trójpołaciowej. Doskonale doświetla każde pomieszczenie.

Lukarny baryłkowe

Baryłkowa lukarna dość często jest ozdobą konstrukcji domów nowoczesnych. Ma kształt przeciętego walca, na końcu którego zamontowane zostało okno.

Lukarny typu wole oko

Doskonała lukarna do dużych połaci dachowych. Przyjmuje kształt zaokrąglonego oka, które skryte jest pod połacią dachową. Jest to jednak z najbardziej efektownych lukarn i zarazem najdroższych. Doskonale nadaje się jako dekoracja dachu domów o stylu klasycznym.

Co należy wiedzieć przed budową lukarny?

Lukarny w przeciwieństwie do okien połaciowych nie mogą być budowane na wszystkich dachach ze względu na swoją konstrukcję. Należy pamiętać, że kąt nachylenia dachu musi wynosić powyżej 35 stopni i poniżej 70 stopni. Lukarna dachowa powinna być także zbudowana na wysokości co najmniej dwóch metrów, co umożliwi swobodne przemieszczanie się osób pod konstrukcją. Ponadto, przednia ściana lukarny musi być oddalona o minimum cztery metry od granicy działki.

Jakie okno do lukarny wybrać?

W swojej pierwotnej wersji lukarny miały wyłącznie prostokątne bądź okrągłe okna fasadowe, lecz nowoczesne lukarny mają coraz bardziej fantazyjne kształty. Postęp technologiczny umożliwia obecnie na tworzenie okien o najbardziej wymyślnych kształtach.

 

Okno powinno być dopasowane do kształtu, który ma lukarna. Jeśli konstrukcja nadbudówki dachowej jest prostokątna, dobrym pomysłem będą okna o geometrycznym kształcie. Natomiast, jeśli kształt dachu lukarny ma formę wolego oka, warto zastanowić się nad zakupem okrągłego okna. Niezależnie od kształtu lukarny, okna powinny być przede wszystkim bardzo dobrze wymierzone. Należy pamiętać, że właściwe pomiary otworów okiennych mogą stanowić o końcowym powodzeniu lub niepowodzeniu dobudówki dachowej.

 

Planując zakup okna do lukarny, należy zastanowić się, w jaki sposób będzie wykorzystywana przestrzeń pokoju i od tego uzależnić funkcjonalność lukarny. Okucia okna muszą być przede wszystkim praktyczne oraz bezpieczne dla domowników, dlatego przed zakupem okna do lukarny, dobrze pamiętać o praktycznych funkcjach pokoju.

 

Warto zwrócić uwagę na parametry okien i wybrać te, które charakteryzują się wysoką termoizolacyjnością. Duży wpływ na to ma izolacyjność cieplna profilu, która w przypadku najbardziej energooszczędnych okien wynosi około 0,9 W/M2K. Ważna jest także klasa okna do lukarny, a te najcieplejsze modele są oznaczone klasą A.

 

Jeśli dom ma klasyczny styl architektoniczny, dobrym pomysłem jest także dodanie szprosów. Są to szczebliny, które dzielą szybę okienną na kilka mniejszych części. Takie okna do lukarn doskonale oddadzą charakter renesansowego dworku. Najlepiej sprawdzą się, gdy okna lukarny są sporych rozmiarów.

 

Wybierając okna do lukarn należy zwrócić uwagę na kolor ich stolarki. Najlepiej zakupić ramy w takim samym kolorze, w jakim zostały wykonane ramy okien na innych częściach budynku. Ciekawym pomysłem jest także, gdy okna do lukarn przybierają kontrastowe kolory dla okien osadzonych w niższych częściach nieruchomości. Doda to bardzo oryginalnego charakteru budowli i z pewnością podkreśli piękno nadbudówki.

 

Prawdziwe architektoniczne szaleństwo zapewnią dwukolorowe ramy okna lukarny, które mogą mieć inny kolor od zewnątrz, a inny od wewnątrz. Takie rozwiązanie pozwala na idealne dopasowanie okna do aranżacji domowych.

Lukarna – czy potrzebne jest pozwolenie na budowę?

W przypadku, gdy lukarny są uwzględnione w projekcie architektonicznym, nie trzeba zgłaszać ich budowy. Problemy mogą pojawić się natomiast, gdy zdecydujesz się na dobudowanie lukarn w trakcie budowy bez modyfikacji projektu architektonicznego lub gdy chcesz dobudować lukarnę do gotowego domu. W pierwszym przypadku konieczna jest modyfikacja projektu, gdyż dobudowanie lukarny bez zmiany w projekcie może być powodem dużych problemów przy odbiorze technicznym budynku.

 

W przypadku, gdy lukarna ma być dobudowana do istniejącego budynku, musisz zgłosić rozbudowę domu do starostwa. Urzędnicy powinni udzielić decyzji w ciągu 30 dni od daty złożenia wniosku. Brak złożenia wniosku o rozbudowę może skutkować zakwalifikowaniem lukarny do samowolek budowlanych, a więc także przymusem rozbioru nowej nadbudówki dachowej.

Jaki jest koszt budowy lukarny?

Koszt lukarny jest zależny od skomplikowania jej konstrukcji oraz jej wielkości. Małe lukarny kosztują około 3000 zł. Natomiast koszt dużej lukarny o wielospadowej konstrukcji sięga nawet 7000 zł. Prawie połowa kosztów lukarn dotyczy ich konstrukcji, gdyż od niej zależy jakość nadbudówki, dlatego warto od samego początku prac zatrudnić dobrego cieślę.

Jak ocieplić lukarnę od zewnątrz?

Każda lukarna wymaga dodatkowej izolacji cieplnej. Konstrukcja bocznych ścian powinna być ocieplona w taki sam sposób jak pozostałe części domu. Najczęściej wykonuje się to przy użyciu wełny mineralnej, którą układa się między i pod krokwiami.

Doświetlenie poddasza – co wybrać: lukarny czy okna dachowe?

Wybór pomiędzy lukarnami a oknami połaciowymi wcale nie jest taki prosty, jak może się wydawać, gdyż oba rodzaje doświetlenia domu mają swoje plusy i minusy. Lukarna dachowa może zwiększyć funkcjonalność poddasza, gdyż poszerzy jego przestrzeń użytkową. Co więcej, okna nadbudówek dachowych zdecydowanie wolniej się brudzą, dzięki czemu nie wymagają częstego czyszczenia. Sam proces mycia takiego okna jest także prostszy niż w przypadku okna połaciowego. Okna dachowe w przeciwieństwie do okien lukarn nie tylko szybciej się brudzą, lecz także są dość trudne do utrzymania w czystości.

 

W kwestii doświetlenia domu oba warianty mogą sobie poradzić bardzo dobrze w zależności od ich modelu. Duże lukarny mogą co najmniej tak samo dobrze doświetlić wnętrze, jak okna dachowe. Problematyczny może być natomiast mały rodzaj lukarny, gdyż zbyt wąskie okienko powoduje nierównomierne rozprzestrzenienie się światła w pomieszczeniu. Na skutek tego może powstać nieestetyczny tunel świetlny.

 

W przypadku lukarny mamy także większe możliwości, jeśli chodzi o dobór idealnej rolety. Pionowe okna nadbudówki dachowej pozwalają na szerszy wybór różnych modeli. Do połaciowych okien wiele modeli rolet nie będzie pasować, a ich cena przeważnie będzie także o wiele wyższa ze względu na konieczność dodatkowych zabezpieczeń.

 

Choć w przypadku lukarn oszczędzimy na zakupie rolet, to należy pamiętać, że kosztują one zdecydowanie więcej od okien połaciowych. Połaciowe okna są zdecydowanie bardziej ekonomiczne i sprawdzą się w przypadku dachów o różnych kątach nachylenia (od 15 stopni).

 

Jeśli chodzi o wygląd obu rodzajów doświetlenia domów, to jest to kwestia mocno sporna. Lukarny mają charakter dekoracyjny i mogą być istotnym elementem projektu domu. Połaciowe okna cechuje zaś minimalistyczny design i nie wpływają na wygląd bryły domu. Są to dość odmienne formy budowlane, dlatego będą też podobać się różnym osobom.

 

Należy jednak pamiętać, że zarówno lukarny, jak i okna połaciowe wymagają pozwolenia na budowę. Zgodnie z nowym prawem budowlanym wprowadzonym w 2020, obie formy są uznawane za przebudowę budynku, dlatego przed rozpoczęciem jakichkolwiek modyfikacji należy pamiętać, że niezbędne jest złożenie odpowiednich dokumentów do starostwa.

Udostępnij wpis swoim znajomym!

NEWSLETTER

Bądź zawsze na bieżąco z inspiracjami!

Zapisz się, by otrzymywać powiadomienia o nowych artykułach.

dziewczynka czytająca katalog internorm

SKONTAKTUJ SIĘ Z NAMI

Zapraszamy Cię na spotkanie

Jeśli chcesz omówić swoje potrzeby dotyczące projektu Twojego domu, wypełnij formularz. A na spotkaniu:

  • Poznasz filozofię Internorm
  • Doświadczysz możliwości naszych produktów
  • Wspólnie zaplanujemy bezpieczeństwo Twojego domu
Men in suits

Wypełnij formularz

Standardy obsługi internorm

Sprawdź co dalej!

Czyli dowiedz się co się stanie po wypełnieniu formularza kontaktowego lub wysłania do nas maila z zapytaniem:

Kontakt telefoniczny pracownika Internorm
Spotkanie z klientem
  • • w salonie
  • • na budowie
  • • online
Przygotowanie oferty
Pomiar
Umowa
Montaż
logo Internorm

Jesteśmy certyfikowanym Partnerem marki Internorm, co potwierdza fachowość naszych doradców technicznych oraz instalatorów.

Skontaktuj się z nami

ZOSTAŃ PARTNEREMSTREFA ARCHITEKTA

ODWIEDŹ NASZ SHOWROOM

Odwiedź nasze interaktywne showroomy, w których możesz w luźnej atmosferze zobaczyć nasze okna, drzwi tarasowe i wejściowe oraz żaluzje i rolety.

UMÓW SIĘ NA WIZYTĘ

© 2023 INTERNORM Polska Wszelkie prawa zastrzeżone.

Design: